सुदूरपश्चिमको बडीमालिका : आस्था, सौन्दर्य र सम्भावनाको संगम (फोटो फिचर)
टुरिजमफेस
- मनराज सिम्खडा (कालिकोट)
नेपालका धार्मिक तथा पर्यटकीय स्थलहरूमा बडीमालिकाको विशेष पहिचान छ। प्राकृतिक सौन्दर्य, धार्मिक आस्था र सांस्कृतिक सम्पदाको अद्भुत मेलका रूपमा रहेको यो शक्तिपीठ केवल स्थानीयको गर्व मात्र होइन, राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय तीर्थयात्रीको आस्थाको केन्द्र हो।
धार्मिक महत्व र परम्परा
बडीमालिकालाई शक्तिपीठको रूपमा मानिन्छ। जनविश्वास अनुसार यहाँको दर्शन गरेपछि मनोकामना पूरा हुन्छ, विशेष गरी निसन्तान दम्पतीलाई सन्तान प्राप्त हुने आशीर्वाद मिल्छ। भदौ शुक्ल पूर्णिमाअघि चतुर्दशीका दिन विशेष पूजा गर्ने परम्परा छ । बाजुरा, डोटी, जुम्ला र कालिकोटबाट ल्याइएको सरकारी पूजा सम्पन्न भएपछि मात्र आम भक्तजनले दर्शन गर्ने चलन रहिआएको छ।
भ्रमण मार्ग र अनुभव
मान्मबाट सुरु हुने बडीमालिकाको यात्रा रमणीय छ। रास्कोट नगरपालिकाको आरसीपी बजार हुँदै, सिप्टि लेखको प्रसिद्ध मिठो स्याउको स्वाद चाख्दै, छेत्तडीमा एक रात बास बस्ने अनुभव यात्रालाई अझै स्मरणीय बनाउँछ। त्यसपछि कैलाशगाढ हुँदै त्रिवेणी धाम पुगिन्छ, जहाँ तीन नदीको संगमस्थलले धार्मिक मात्र नभई प्राकृतिक आनन्द पनि दिन्छ। अन्ततः पहाडी बाटो, पाइनको सुगन्ध र चिसो बताससँगै बडीमालिकामा पुगेर दर्शन गर्ने क्षण यात्राको उत्कर्ष हो।
यात्रुको भीड र व्यवस्थापनको चुनौती
यस वर्ष यात्रुको संख्या विगत वर्षभन्दा अत्यधिक थियो। काठमाडौँ, पोखरा, नेपालगञ्ज, धनगढी, महेन्द्रनगर मात्र होइन, भारतको कुमाउँ–गढवालबाट समेत सयौँ तीर्थयात्री आएका थिए। तर, यात्रुको चापसँगै अस्थायी शौचालय र धर्मशालाको अभावले असुविधा भएको छ। पूर्वाधार विस्तारमा तत्काल लगानी गर्नुपर्ने आवश्यकता स्थानीय सरोकारवालाले औंल्याएका छन्।
२२ पाट र पर्यटन सम्भावना
बडीमालिकाको २२ पाट, खेतीबेती, त्रिवेणी धाम लगायतका स्थलहरूले यहाँको पर्यटन सम्भावना अपार बनाउँछन्। आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकका लागि ट्रेकिङ, सांस्कृतिक भ्रमण र धार्मिक पर्यटनको उत्तिकै सम्भावना छ।
त्रिवेणी धाम विवाद
त्रिवेणी धाम कालिकोटको सन्नीत्रिवेणी गाउँपालिकामा पर्छ। तर, सुदूरपश्चिम प्रदेशले आफ्नो क्षेत्रमा पर्ने दाबी गर्दै अतिक्रमणको प्रयास गरेको आरोप स्थानीयले लगाएका छन्। यस विषयमा बाजुरासँग वार्ता गर्नुपर्ने र आवश्यकता परे कानुनी कदम चाल्नुपर्ने आवाज उठिरहेको छ।
निष्कर्ष
बडीमालिका केवल एक धार्मिक स्थल मात्र होइन, यो सांस्कृतिक सम्पदा र पर्यटकीय सम्पत्तिको धनी गन्तव्य हो। यहाँको धार्मिक गरिमा जोगाउँदै आवश्यक पूर्वाधार विकासमा जोड दिन सकियो भने बडीमालिका राष्ट्रिय मात्र नभई अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको प्रमुख तीर्थ तथा पर्यटन केन्द्र बन्ने सम्भावना प्रबल छ।
