चीनले नेपालाई दिएको ऋण अनुदानमा परिणत गर्ला ?

टुरिजमफेस
काठमाडौं ।
नेपाल सरकारले पोखरा क्षेत्रीय अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माण गर्दा लिएको ऋणलाई अनुदानमा परिणत गर्न चिनियाँ पक्षलाई आग्रह गरेपछि के चीन सरकाले त्यो ऋणलाई अनुदानमा परिणत गर्ला त भन्ने चासो बढेको छ । खासगरी एशिया र अफ्रिकाका विभिन्न मुलुकमा चीनले महँगो ब्याजदरमा ऋण लगानी गरिरहेको र जसको पासोमा कतिपय देशहरू पर्न थालेको विश्वव्यापी आवाज उठिरहेको बेला नेपालबाट अनुदानको प्रयास गरिएको हो । भूराजनीतिक दृष्टिकोणले नेपालको प्रयास महत्वपूर्ण छ र चीनको चाहना बमोजिम पनि यस्तो प्रयास भएको हो कि भन्ने कतिपयले विश्लेषण गरेका छन् । खासगरी अमेरिकाले नेपाललाई दिने सहयोग अनुदान हुने गरेको परिप्रेक्ष्यमा चीन दवावमा छ । त्यस्तै जापान लगायतका युरोपियन मुलुकले नेपाललाई दिने कर्जाको ब्याजदर पनि चीनको तुलनामा थोरै छ । यस्तो अवस्थामा चीनका लागि नेपालले गरेको पहल मौकाको रूपमा देखिएको छ । तर, के चीनले नेपालको आग्रहलाई स्वीकार गर्ला त भन्ने प्रश्नको यकिन भने हुन सकेको छैन । विज्ञहरूले नेपाल चीनको पुरानो र सीमा जोडिएको मुलुक भएकाले पनि पोखरा क्षेत्रीय अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माण गर्दा लिइएको ऋणलाई अनुदानमा परिणत गर्न सक्ने सम्भावना देख्छन् ।

चीनले निर्माण गरेकै कारण भारतले हवाई रुटमा अल्झन ल्याउँदा उक्त विमानस्थल सञ्चालनमा पनि आउन सकेको छैन । ‘सबै घटनाक्रम हेर्दा चीनले विमानस्थल निर्माण गर्दा लिएको ऋणलाई अनुदानमा परिणत गर्न सक्छ, बरु त्यसका लागि अरु कुनै सर्त थोपरिन सक्छ,’ ती विज्ञले टुरिजमफेससँग भने, ‘त्यसैले अहिले नेपालले गरेको भनिएको प्रयास विशुद्ध आन्तरिक भन्दा पनि भूराजनीतिको कारण छ कि जस्ता लाग्दैछ । तर ऋण अनुदानमा परिणत हुन्छ भने त गरिब मुलुकका लागि राम्रै हो । आखिर जे जसरी हुन्छ पोखरा विमानस्थल सञ्चालनयोग्य बनाउनु पर्छ ।’ पोखरा विमानस्थल चल्दा चिनियाँ पर्यटकको संख्या वृद्धि हुने अपेक्षा गरिएको छ । पोखरा विमानस्थल चल्न नसके पनि नेपालले चीनलाई ऋणको किस्ता र ब्याज भने बुझाइरहेको छ । ऋणलाई अनुदानमा परिणत गर्न लेखिएको पत्र अर्थ मन्त्रालयका अधिकारीहरूले उपप्रधान तथा अर्थमन्त्री विष्णु पौडेलको उपस्थितिमा चीन अन्तर्राष्ट्रिय विकास सहयोग निकायका उपाध्यक्ष याङ वेइकुनलाई हस्तान्तरण गरेका छन् । पत्र हस्तान्तरण गर्नुअघि पौडेलले चीन नेपालको असल छिमेकी भएको र नेपालको अर्थतन्त्रको अवस्थालाई विशेष ध्यान दिँदै विमानस्थल निर्माण गर्दा लिइएको ऋणलाई अनुदानमा बदल्न आग्रह गरे । पोखरा क्षेत्रीय अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलका लागि नेपाल सरकारले चीनको एक्जिम बैंकसँग करिब २५ अर्ब ८८ करोड रुपैयाँ (१३३८.७४ मिलियन चिनियाँ युआन) ऋण लिएको छ । २०७२ चैत ८ गते विमानस्थल निर्माणका लागि ऋण सम्झौता गरी २०७३ साल पुस २७ गतेदेखि निर्माण सुरु गरिएकोमा २०७९ पुस १७ गते उक्त विमानस्थलको उद्घाटन गरिएको थियो । उपाध्यक्ष याङ वेइकुनले नेपाल सरकारको तर्फबाट प्राप्त अनुरोधलाई चिनियाँ पक्षले अध्ययन गरी थप प्रक्रिया अगाडि बढाउने बताए ।